حقوق مهریه

مهریه یا صداق ،مالی است که زوج به مناسبت عقد نکاح باید ملزم به پرداخت ان به زوجه خواهد بود.اما به این معنی نیست که اگر درعقد نکاح مهریه پرداخت نشود،عقد باطل است،یا بدین معنی نیست که بعد از عقد نمی توان صداق را تعیین کرد و یا مقدار ان را تغییر داد.حتی اگر مهریه ای به خاطر این که کلی است و یا نتوان به ان ارزش مالی داد باطل شود عقد باطل نیست و درست خواهد بود.

مهریه ای که قبل و یا در هنگام عقد معین می شود ،و یا به عبارتی دیگر در سند ازدواج درج شده باشد مهرالمسمی گویند.اما به صداق که در زمان عقد تعیین نشده باشد و بعد از ان معین گردد مهرالمثل گویند.

حال اگر زوج قبل از رابطه زناشویی زوجه را طلاق دهد ،یا عقد نکاح باطل شود و یا به هر دلیلی غیر از طلاق عقد نکاح باطل شود ،زوجه مستحق مهریه المتعه خواهد بود. مهریه المتعه یعنی به وضعیت مالی و توانایی زوجه برای پرداخت مهریه توجه خواهد شد.اما اگر بین زوجین رابطه زناشویی واقع شود ،زوجه به میزانی که زنان همسان او مهریه دریافت می کنند ،مستحق دریافت مهریه خواهد بود.برای تعیین مهریه در این جا نیز وضعیت کلی زوجه و زندگی سابق او نیز بررسی خواهد شد.

مهریه شامل چه چیزهایی می تواند باشد؟

تفکر بیش تر مردم این است که صداق تنها می تواند سکه باشد . اما اینطور نیست بلکه از لحاظ قانونی هر چیزی که مالی باشد و بتوان ان را در اختیار گرفت ،می توان به عنوان مهریه درنظرگرفت.

البته شاید بتوان گفت بهترین صداق برای زوجی که در شرف ازدواج هستند این است که داماد به خرید یک اپارتمان به نام همسر اینده خود تعهد کند .می توان گفت این تعهد به نفع هر دوطرف است زیرا هم مرد می داند که قرار نیست در همان لحظه چیزی را بدهد از ان طرف زن هم مطمئن می شود که شوهرش اگر خانه بخرد به نام او انتقال خواهد داد.

البته توصیه اکثر مشاوران حقوقی این است که به جای صداق تمرکز خود را روی شروط ضمن عقد مانند حق نصف کردن اموال،حق اشتغال،حق سکونت و …باشید. در این صورت صداق شما 14سکه نیز باشد این شروط اطمینانی را برای زندگی اینده به شما خواهد داد.

البته مهریه هرچه که باشد ،باید در دنیای واقعی موجود باشد برای مثال وقتی سخنی از خانه ای که قرار است بعدا خریده شود و یا نصف اموالی که در اینده بتوان ان را به دست اورد شاید بتواند در سند ازدواج ذکر شود اما در دفاتر ثبت به عنوان مهریه ثبت نخواهد شد.به این دلیل که وقتی سخن از ملکی به عنوان مهریه به میان می اید باید تمامی مشخصات ملک و املاک به طور صریح و با ذکر جزئیات بیان شود .و از ان جا که سند ازدواج سندی رسمی است ،زمانی که ان ملک یا ملاک در سند ازدواج ثبت شود دیگر جز اموال زوجه محسوب خواهد شد.

مسائل حقوقی دیگر در زمینه مهریه

تصور بعضی ها از این قانون که امکان تعیین صداق بیش از 110سکه وجود ندارد،تصوری اشتباه از قوانین جدید است.بلکه زوج موظف است در صورت داشتن توانایی مالی تمامی مهریه زن را به او بدهد .اما اگر زوج توانایی مالی نداشته باشد و همچنین مالی از او نیز یافت نشود زوجه می تواند حکم جلب و حبس کردن زوج را تا پرداخت صداق و یا تعیین شرایطی برای پرداخت ان به میزان 110سکه بگیرد.حال اگر زوج بتواند میزان این 110سکه را به زوجه بپردازد،دیگر زوجه نمی تواند برای بقیه ان حکم جلب زوج را بگیرد .اما این بدین معنی نیست که او نمی تواند مابقی صداق اش را دریافت کند بلکه به محض اینکه مالی از زوج یافت شود باید مابقی مهریه را بپردازد.

بحث پرچالش دیگر درمورد عندالمطالبه بودن و عندالاستطاعه بودن صداق است .مهریه عندالمطالبه یعنی هر زمان زن مهریه خود را از مرد طلب کند ،مرد باید مهریه او را بپردازد.اما مهریه عندالاستطاعه یعنی در صورت مرد در صورت توانایی پرداخت صداق باید ان را بپردازد.حال اگر به نوع مهریه اشاره ای نشود ،اصل را بر عندالمطالبه بودن ان می گذارند.اگرچه امروزه در دفاتر رسمی ازدواج مکلف اند در مورد نوع مهریه از زوجه سوال کنند.

زن همچنین می تواند صداق خود را ببخشد .درواقع زن با هرروشی که قابل اثبات و استناد باشد،می تواند بخشی از مهریه خود را ببخشد و یا از گرفتن ان صرف نظر کند. قانون گذاران نیز در ازدواج دائم این حق را برای زن قائل شده اند که تا زمانی که مهریه خود را به طور کامل دریافت نکرده ،می تواند از انجام وظایف همسرداری خود خودداری کند.

توجه به این نکته ضروری است که پرداخت صداق در ازدواج دائم و موقت با یکدیگر تفاوت است.برای مثال اگر در ازدواج موقت مهریه ای تعیین نشود ،ازدواج باطل است.همچنین اگر زوجین تصمیم می گیرند که بعداز عقد دائم اقدام به تعیین مهریه کنند. اگر قبل از مشخص شدن صداق و قبل از وقوع نزدیکی بین زن و مرد، یکی از آن ها فوت کند زن مستحق هیچ مهری نیست.

روش های دریافت صداق یا مهریه

برای دریافت مهریه می توان از دو روش اقدام کرد:

1-به دفاتر خدامات قضایی مراجعه می کنیم و پس از پرداخت هزینه دادرسی ،درخواست شما ثبت خواهد شد.سپس درخواست شما به دادگاه خانواده ارجاع می شود وبا تعیین وقت و صدور رای و اجرای ان ،صداق وصول خواهد شد.

2-زوجه باید به دفاتر ثبت کننده ازدواج رفته و سند ازدواج خود را به ان جا ارائه کند.دفتر ثبت،اجرائیه ای صادر می کند و سپس زوجه را به اداره ثبت محل راهنمایی می کند.در این جا زوجه باید مبلغ نیم عشردولتی را برای اجرای صداق پرداخت کند.منظور از نیم عشردولتی یک بیستم مبلغ اجراییه، یعنی آن میزان مهریه که پرداخت آن از سوی زوجه درخواست شده است.بعد از پرداخت این هزینه باید مالی از شوهر به دادگاه اعلام شود تا بتوانند ان را برای پرداخت ان توقیف کنند. البته اگر مالی از زوج یافت نشود می توان از راه مراجع ثبتی زوج را ممنوع الخروج کرد.

با هریک از دوروش بالا اگر زوجه صداق خود را درخواست کند،زوج موظف است صداق او را بپردازد.حال اگر زوج ناتوانی خود را در پرداخت مهریه به دادگاه ثابت کند ،دادگاه پرداخت مهریه را برای او به صورت قسطی خواهد کرد.