قبل از توضیح حق طلاق در ابتدا لازم است کلیاتی درباره طلاق دانست. طلاق در لغت به معنی رها کردن و گشودن و در فقه اسلامی به معنی زایل کردن ازدواج با لفظ مخصوص است. استادان حقوق فرانسه طلاق را اینگونه می دانند که طلاق قطع رابطه زناشویی به حکم دادگاه است که در زمان حیات زوجین به درخواست یکی از آنها یا هردو اتفاق می افتد. در حقوق امروز ایران ثبت طلاق به حکم دادگاه یا گواهی عدم امکان سازش (طلاق توافقی) امکان دارد و همینطور انحلال نکاح با تشریفات خاص از جانب مرد یا نماینده او رخ می دهد.
طلاق ویژه عقد دائم است و در عقد موقت (منقطع یا متعه) طبق ماده 139 قانون مدنی فقط از طریق انقضای مدت امکان پذیر است.
بنابر ماده 1133 قانون مدنی مرد هر وقت که بخواهد می تواند زن را طلاق دهد و طبق این ماده و شرع حق طلاق بدست مرد است اما مرد می تواند اجرای حق خود در طلاق را به همسرش یا هر شخص دیگر اهدا کند. وجود این قانون باعث سو استفاده بسیاری از مردان در مبحث طلاق شده بود ولی با تصویب قانون حمایت از خانواده، طلاق از طرف مرد به موارد خاصی محدود شد و ماده 10 این قانون مصوب سال 53 بیان می دارد هرگاه شوهر بدون اجازه دادگاه مبادرت به طلاق نماید به حبس جنحه ای از شش ماه الی یک سال محکوم خواهد شد.
ماده 10 قانون خانواده مصوب 1353:اجرای صیغه‌ی طلاق و ثبت آن پس از رسیدگی دادگاه و صدور گواهی عدم امکان سازش صورت خواهد گرفت متقاضی گواهی عدم امکان سازش باید تقاضانامه‌ای را به دادگاه تسلیم کند که در آن دلایل تقاضا به طور موجه قید شود. پس از وصول تقاضانامه، دادگاه رأسا یا به وسیله داوران، سعی در اصلاح بین زن و شوهر و جلوگیری از وقوع طلاق خواهد کرد. هرگاه مساعدت دادگاه برای حصول سازش به نتیجه نرسد با توجه به ماده‌ی ۸ این قانون، گواهی عدم امکان سازش صادر می کند. دفتر طلاق پس از دریافت این گواهی، به اجرای صیغه‌ی طلاق و ثبت آن اقدام خواهد نمود. هر یک از طرفین عقد بدون تحصیل گواهی عدم امکان سازش مبادرت به طلاق نماید به حبس جنحه‌ای از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد. همین مجازات مقرر است برای سردفتری که طلاق را ثبت نماید.
در واقع حق طلاق در اصل با مرد است اما زن تنها در موارد خاصی می تواند حکم به اجبار شوهر برای طلاق را از دادگاه گرفته و دادخواست خود را به دادگاه خانواده محل اقامت شوهر یا محل سکونت فعلی خود تقدیم کند و این شرایط به شرح زیر است:
وکالت سند رسمی ای است که در دفترخانه توسط شوهر امضا و به زوجه داده می شود. اگر این وکالت با اختیارات کامل برای زوجه باشد جهت درخواست زوجه برای طلاق استفاده می شود و در این مورد، ثبت طلاق در هیچ یک از مراحل قانونی بدون نیاز به حضور زوج است. حتی گاهی مرد زمانی از طلاق با خبر می شود که گواهی عدم سازش نیز (طلاق توافقی) از این طریق صادر شده و برای زوج حق اعتراضی باقی نمی ماند.
طرفین در اینجا باید به مواردی توجه کنند از جمله اینکه این وکالت بلا عزل است یا نه، اینکه اختیار قبول ما بذل (مهریه، نفقه، اجرت المثل، …) در وکالتنامه آمده یا خیر، اینکه اختیار اسقاط حق تجدید نظرخواهی و فرجام خواهی در وکالتنامه قید شده یا نه و آیا طرفین برای بذل کل مهریه توافق کرده اند یا نه. (بهتر است در این مورد از زوج اقرارنامه رسمی گرفته شود)
اگر اختیار اسقاط حق تجدید نظرخواهی قید شده باشد زن بعد از مراجعه به دفترخانه می تواند طلاق را ثبت نماید ولی اگر قید نشده باشد باید تا سپری شدن مدت 20 روزه (مدت اعتراض زوج) صبر کند و بعد از آن گواهی قطعیت حکم طلاق را بتوان صادر و در دفترخانه ثبت کرد.
وکالت در طلاق به منظور طلاق توافقی است و طرفین به تناسب این عنوان باید بر سر موضوعاتی مثل حضانت فرزندان، نفقه، مهریه و …توافق می کنند.
در ادامه بحث تفاوت حق طلاق و وکالتنامه طلاق باید گفت حق طلاق طبق مواد 1119، 1129، 1130 قانون مدنی با مرد است و زن فقط طی شرایط خاصی می تواند حق طلاق داشته باشد و یا اینکه این حق در ابتدا و ضمن عقد نکاح در محضر به زوجه داده می شود.
دانستن این موضوع ضروری است که اگر زن از مرد، وکالت در طلاق داشته باشد ولی در برگه وکالتنامه عبارت “حق توکیل به غیر” نیامده باشد عملا آن وکالتنامه بی معنی است. حق توکیل به غیر یعنی وکالت دادن به شخص دیگر. طی پروسه استفاده زن از وکالتنامه طلاق، گرفتن یک وکیل دادگستری پایه یک برای مرد اجباری است زیرا با توجه به اینکه فقط وکلای دادگستری می توانند اقدامات مربوط به دادگاه را انجام دهند زوجه برای طلاق گرفتن از این طریق، باید به ازای حضور نداشتن زوج در دادگاه برای او وکیل انتخاب کند تا پروسه اخذ طلاق طی شود.و “حق توکیل به غیر” در پی گرفتن وکیل دادگستری مطرح می شود.
با توجه به توضیحات داده شده، وکالت دادن مرد به زن در طلاق به دو صورت است:
این نکته نیز حائز اهمیت می باشد که برای ثبت هر نوع طلاقی وجود رای دادگاه الزامی است یعنی هیچ دفتر رسمی طلاق نمی تواند بدون اجازه رای دادگاه اقدام به ثبت طلاق کند.
در این خصوص باید گفت تعلق گرفتن مهریه به زن، به زوج بستگی دارد. به این صورت که مرد هنگام وکالت دادن، بذل مهریه را لحاظ کرده باشد یا خیر. در حق طلاق حدود اختیارات برای زن اهمیت زیادی دارد. زن می تواند در حین وکالت دادن مرد، از سردفتر بخواهد که بذل و بخشش تمام یا بخشی از مهریه در این وکالت قید شود.
این که زن بتواند چه نوع طلاقی هم بگیرد (رجعی یا خلع بائن) بستگی به وکالت در طلاق داشته و این که تکلیف مهریه چه می شود وابسته به اختیارات و مندرجات وکیل در وکالت دارد.همچنین باید به این نکته اشاره کرد که مطالبه مهریه ارتباطی به حق طلاق ندارد و با توجه به عندالاستطاعه یا عندالمطالبه بودن مهریه، زوجه در هرزمان که صلاح بداند می تواند دادخواست مطالبه تنظیم و تقدیم کند.حتی اگر زنی ناشزه باشد و تمکین نکند (از انجام وظایف زناشویی امتناع کند) یا حتی متهم به جرمی از جمله روابط نامشروع شده باشد، مهریه از او سلب نمی‌گردد.
در واقع داشتن حق طلاق منافاتی با اخذ مهریه ندارد و به محض عقد نکاح زوجه مالک مهریه می شود.فقط در صورتی که زوج در وکالتنامه طلاق عنوان بذل تمام مهریه را قید نکند، بعد از گذشت مدت عده هیچگونه راهی برای اخذ مهریه وجود ندارد مگر طرفین بار دیگر عقد جدیدی ببندند.
در بسیاری از موارد دیده شده که زوج بدون در نظر گرفتن شرایط و جزییات وکالت اقدام به دادن وکالت طلاق به زوجه کرده است، پس از مدتی زوجه با استفاده از آن وکالت طلاق گرفته و با رجوع به بذل، مهریه را از زوج اخذ کرده است. زوج در این هنگام متعهد به دادن کل مهریه می شود.
با این توضیح که طلاق خلع که از انواع طلاق هایی است که حق رجوع زوج در آن وجود ندارد (قطع کامل رابطه زوجیت). در مواقعی زوجه به دلیل کراهت زیاد و رها شدن از آن ازدواج، مالی را در قبال طلاق گرفتن به زوج می بخشد که آن مال فدا یا فدیه یا بذل نام دارد. فدیه می‌تواند به صورت عین، منفعت یا بخشیدن مهریه باشد.
حال با توجه به اینکه در طلاق خلع حق رجوعی برای زوج وجود ندارد آیا زوجه می تواند پس از پرداخت فدیه از آن رجوع کرده و آن را پس بگیرد؟
پاسخ این است که زوجه به دلیل داشتن ایام عده که نوعی امتیاز محسوب می شود، می تواند در این مدت به فدیه پرداختی رجوع کند و آن را پس بگیرد. هرچند زوج ناراضی باشد. اگر زوج از این رجوع بذل آگاهی پیدا کند قاعدتا این حق را باطل و از زوجه سلب می کند. به همین دلیل بسیاری از وکلا توصیه می کنند که اگر زوج از جدایی زوجه بعد از دادن حق طلاق مطمئن است، اقدام به دادن وکالت کند و در غیر این صورت طلاق توافقی بهترین گزینه برای اشراف بهتر زوج بر جزییات کار است.
میانجی گری چیست؟ میانجی گری در واقع پروسه ای است که طی آن شاکی و متهم با مدیریت فرد میانجیگر در خارج از محیط دادگاه در خصوص علت جرم به وجود آمده، آثار و نتایج برجای مانده از جرم و همچنین راه های جبران خسارات به وجود آمده از این جرم با شاکی و متهم […]
رابطی که بیان افراد شکل گرفته است در سال های اخیر از جمله آن ها قراردادها بوده اند . باطل شدن قراردادها نیز قوانین و مقرارت خاصی را دارد. شاید بارها در مورد بطلان قرارداد چیزی را شنیده باشید و اما از قوانین و مقرارت و نحوه انجام این کار اطلاعی ندارید در ادامه این […]
تدلیس چیست؟ دربسیاری ازقراردادهااین موضوع دیده میشودکه یکی ازطرفین معامله کارهایی رابرای فریب طرف مقابل انجام میدهد تابتوانداین معامله راجورکند. یعنی یکی ازطرفین معامله کارهایی را از روی آگاهی انجام می دهدکه بااستفاده ازاین اعمال کالایی که عیب ویانقصی دارد را بدون عیب به طرف مقابل بشناساند وبه این طریق معامله بین طرفین صورت گیرد. […]
در دنیای حقوق بهتر است با نکات حقوقی بسیار زیادی آشنایی اندکی داشته باشید تا بعدها در این زمینه دچار مشکل نشوید . همین نادانسته های حقوقی گاهی باعث می شود تا مشکلات قضایی بسیار زیادی برای افراد به وجود آید که حل کردن ان ها خود زمان بسیار زیادی را طلب کند پس بهتر […]
بدون دیدگاه