بر اساس ماده ۱۱۰۷ قانون مجازات ایران نفقه به معنی تمام نیازهای متداول و در شان زن مانند مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و هر چیزی که را به طور عادت یا نیاز لازمه زندگی او باشد.
در عقد منقطع نفقه به زن تعلق نمی گیرد مگر اینکه قید شده باشد و یا اینکه عقد بر اساس آن جاری شده باشد نفقه فقط متعلق به زنی است که به عقد دائم در آمده باشد در عقد و یا ازدواج موقت زن حق نفقه ندارد مگر اینکه در زمان عقد قید شده باشد و یا اینکه طرفین ابتدا با یکدیگر شرط کرده باشند.
«ناشز» و «ناشزه» به مرد یا زنی می گویند که حقوق واجب و مسئولیت شرعی را در برابر همسرش رعایت نکند. هر زمانی نشوز و نافرمانی، از جانب زن باشد، مرد این حق را دارد که زمینه آن را از بین ببرد. بر همین اساس که اول وی را نصیحت کرده و در صورتی که تأثیری نداشت، می تواند از همخوابی با وی اجتناب کند؛ یعنی، در رختخواب به وی پشت کند و یا نزد وی نخوابد.
در صورتی که این راه نیز در وی تاثیر نگذاشت، در صورتی که امید دارد با تنبیه وی را از نافرمانی باز دارد. البته این کار برای اصلاح (نه از روی خشم و انتقام) و به حدی باشد که موجب توجه و تنبه وی شود.هر موقع نشوز و نافرمانی از جانب مرد باشد، زن در ابتدا وی را نصیحت کرده و در صورتی که تأثیری نداشت، این حق را دارد شکایت خود را نزد حاکم ارائه دهد تا وی را برای انجام وظایفش اجبار کند. البته این حق را ندارد با وی قهر کند و یا او را کتک بزند.
تمکین اقامت دراقامتگاه دائمی شوهر می باشد به این معنا که زن برای گرفتن نفقه می بایست در خانه شوهر زندگی نماید مگر در یک صورت و آن اینکه در خود عقد ازدواج شرطی غیر از آن قید شده باشد که زن در خانه ی دیگری زندگی کند.
در صورتی که زن بدون دلیل قانع کننده و بدون موافقت شوهر منزل را ترک نماید و حتی در منزل پدر یا مادر خود زندگی کند مرد می تواند از دادن نفقه وی خودداری کند و آن را نپردازد.
مورد دیگر ضرورت زن به حسن معاشرت با شوهر خود است. زنی که بدون دلیل قانع کننده از تمکین اجتناب نماید و زن ناشزه به این معنی که نافرمان و خاطی گفته می شود و در این صورت به جز اینکه مرد از دادن نفقه بخشیده خواهد شد بلکه قادر است درخواست طلاق او را نیز از دادگاه بخواهد و می تواند تجدید فراش نماید.
بد رفتاری زن یا انتخاب شغلی خلاف با شأن اخلاقی و تکلیف زناشویی و داشتن معاشران بدون صلاحیت اخلاقی از سایر موارد نشوز به حساب خواهد آمد. البته تمکین به معنی تسلیم بی چون چرای زن در برابر مرد و پاسخ دادن به تقاضاهای نامشروع او نمی باشد. در صورتی که زن به خاطر عذر شرعی یا مسایل پزشکی نتواند وظایف زوجیت را ایفا کند یا برای انجام ضروریات شرعی ناچار باشد سفر کند و از شوهر اجازه نگیرد ناشزه به شمار نمی رود و نفقه او بر عهده شوهر خواهد بود.
جهت نقد کردن نفقه زن این حق را دارد دو نوع شکایت حقوقی و شکایت کیفری عنوان نماید.
دادخواست حقوقی: زمانی که زن از شوهرش تمکین می کند ولی شوهر از دادن نفقه اجتناب می نماید زن می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کرده و طرح دعوی حقوقی برای دریافت نفقه محکومیت شوهرش را به پرداخت نفقه از دادگاه درخواست کند. در این حالت دادگاه بعد از رسیدگی ادعای زن حکم به پرداخت نفقه می دهد. در این صورت چنانچه مرد قبول کرد قضیه ختم و آتش بس خواهد شد. ولی در صورتی که محکوم به پرداخت نفقه گردد ولی مرد خودداری کرد یا واقعا در فقر باشد یا به قول خودش حال گیری کند زن می تواند تقاضای طلاق دهد و قاضی مرد را موظف و مجبورخواهد کرد که او را طلاق دهد.
راه حل دیگر جهت نقد کردن نفقه شکایت کیفری وجود دارد که به غیر از دادخواست حقوقی، از آن جا که نپرداخت نفقه در قانون ایران جرم محسوب می شود زن اگر نفقه اش پرداخت نگردد می تواند با رجوع به دادسرای عمومی پیگیری جزایی شوهرش را از دادگاه درخواست کند و در این شرایط با اثبات نپرداختن نفقه مرد نه تنها به پرداخت نفقه بلکه به مجازات تعیین شده در قانون هم محکوم می شود.
بر اساس ماده ۶۴۲ ق.م.ا (قانون مجازات اسلامی) هر فردی با داشتن توانایی مالی نفقه همسر خود را در صورت تمکین نپردازد یا از تادیه نفقه سایر افراد واجب النفقه اجتناب کند دادگاه وی را از سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم می کند.
زن بعد از جاری شدن صیغه عقد و رسمی شدن ازدواج با همسرش می تواند از وی نفقه درخواست کند. در برابر آن مرد هم می تواند از همسر خود درخواست تمکین کند. این کلمه به این معناست که زن وظیفه برآوردن نیازهای زناشویی را بر عهده دارد. به این موضوع تمکین خاص گفته می شود و البته تمکین عام هم مطرح است که به معنی حضور زن در سر زندگی اش می باشد.
ولی با توجه به اینکه دائما همه چیز در بین همسران با صلح و صفا صورت نمی گیرد، برخی مواقع زنان مجبور به طرح شکایت جهت گرفتن نفقه می شوند و برخی مواقع نیز مردان مجبور می شوند برای تمکین از همسر خود شکایت نمایند.
بعد از ازدواج زن و مرد نسبت به یک دیگر وظایف و تکلیف هایی دارند که باید آن ها را درمقابل یکدیگر انجام دهند. برای این که در زندگی زناشویی محبت، دوستی ، تفاهم و احترام بین طرفین برقرار باشد لازم است تا زن نسبت به مرد و مرد نسبت به زن وظایف خود را […]
به چه دلایلی دادخواست الزام به تمکین رد می شود؟ از جمله مسئولیت زن در برابر شوهر تمکین از وی است و به زنی که بدون دلیل قانع کننده از انجام وظایف زناشویی سرپیچی می کند به اصطلاح به آن ناشزه می گویند. دلایل رد دادخواست الزام به تمکین زوجه شامل یکی از موارد زیر […]
تمکین چیست و در چه مواردی به کار برده می شود؟ پس از اینکه عقد بین دختر و پسر به درستی خوانده شد، حقوق و تکالیفی برای آن ها به وجود می آورد. یکی از مواردی که نکاح از نظر قانونی به دنبال دارد به وجود آمدن رابطه ی زوجیت بین آن ها است. هدف […]
بدون دیدگاه