قاچاق کالا چیست و چه

قاچاق کالا چه مجازاتی به همراه دارد؟

زمانی که چیزی بدون اجازه دولت معامله شود و وارد کشور گردد، قاچاق کالا به شمار می رود. علم اقتصاد کالای اقتصادی که به طور مخفیانه وارد مرزهای کشور می شود و یا از آن خارج می گردد کالای قاچاق می نامد. در ادامه در خصوص حقوق قاچاق کالا اطلاعاتی را در دسترس تان قرار خواهیم داد.

قاچاق کالا چیست؟

قاچاق در کتاب ترمینولوژی حقوق به این صورت تعریف شده است: «جابه جایی کالا از جایی به جای دیگر، گاهی این دو نقطه مورد نظر در کشور است که به آن قاچاق داخلی و گاهی نقطه ای در داخل و نقطه ای در خارج از کشور است که به آن قاچاق خارجی گفته می شود».

البته میان مقررات مربوط به حمل و نقل که بر اساس ماده ی 377قانون تجارت به این صورت تعریف شده است: «متصدی حمل و نقل به کسی گفته می شود که در مقابل اجرت جابه جایی اشیا را برعهده می گیرد» و قاچاق کالا تفاوت وجود دارد، زیرا در مقررات حمل و نقل، قراردادی بین فرستنده ی کالا و متصدی حمل و نقل وجود دارد که پیرو مقررات وکالت می باشد و به معنی این است که فردی به وکالت و با اجازی فرد دیگری، وظیفه دارد کالا را کاملا سالم به مقصد برساند.

اما چنانچه کالاهای ممنوع (کالاهایی که وارد و صادر کردن آن ها از نظر قانون ممنوع است) خرید و فروش و یا نگه داری گردند عمل قاچاق انجام گرفته و فردی که این عمل را انجام دهد به او قاچاقچی گفته می شود.

قانون قاچاق کالا

با توجه به ماده ی 1قانون مبارزه با قاچاق ارز و کالا مصوب 1392، قاچاق کالا و ارز یعنی «هر فعل و یا ترک فعلی که باعث نقض تشریفات قانونی مرتبط با ورود و خروج کالا و ارز شود و بر مبنای این قانون و یا دیگر قوانین، قاچاق به حساب می آید و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است، در اصول ورودی و یا هر بخش از کشور حتی محل عر ضه ی آن در بازار داخلی کشف گردد.

با توجه به ماده ی 1قانون مبارزه به قاچاق ارز و کالا، قاچاق در صورتی رخ می دهد که جابه جایی کالا برخلاف محدودیت و یا ممنوعیت اتفاق بیفتد که بر اساس قانون مقرر شده است. به عنوان مثال ورود و خروج کالاهای مجاز بدون دادن عوارض گمرکی، قاچاق عوارض گمرکی به شمار می رود.

لذا در صورتی که فرد و یا افرادی بدون توجه به مقررات مشخص شده برای واردات و صادرات بیش از نیاز شخصی کالاهای دارای تشریفات قانونی اقدام کنند، عمل قاچاق را انجام داده است و بر اساس قانون با توجه به نوع و میزان آن کالای ممنوع مجازات خواهد شد.

کالا در این تعریف به معنی هر وسیله ای است که از نظر بسیاری از مردم و عرف، دارای ارزش اقتصادی می باشد و مردم حاضرند در مقابل آن پولی را بپردازند. البته همیشه جابه جایی کالا منحر به قاچاق نمی شود، زیرا در برابر این کالاهای ممنوع، کالاهای مجاز نیز وجود دارند و هر فردی می تواند برای جابه جایی آن ها اقدام کند.

اقسام کالا

قانون فوق الذکر برای واضح تر شدن موضوع اقسام کالا را تعریف کرده است که به شرح زیر می باشد:

کالای ممنوع: به کالایی گفته می شود که از نظر قانون ورود و یا خروج آن ممنوع است.

کالای مجاز مشروط: به کالایی گفته می شود که ورود و یا خروج آن علاوه بر انجام تشریفات گمرکی باید بر اساس قانون از سوی مرجع مربوطه قانونی مجوز دریافت کند.

کالای مجاز: به کالایی گفته می شود که ورود و یا خروج آن با رعایت تشریفات گمرکی و بانکی، نیازی به دریافت مجوز ندارد.

تشریفاتی که بر اساس قانون در نظر گرفته شده اند عبارت اند از: تشریفات گمرکی و بانکی؛ یعنی عملیاتی مانند دریافت مجوزهای مورد نیاز و ارائه آن به مراجع ذی صلاح که باید برای صادرات و یا واردات کالا در کشور مبدا و یا مقصد برای پرداخت مالیات و… از طریق صاحب کالا و یا نماینده ی قانونی وی صورت پذیرد تا کالا از گمرک ترخیص گردد.

پیشگیری از قاچاق کالا

برای پیشگیری از قاچاق و تشخیص کالاهای خارجی و مجاز که بر اساس قانون وارد کشور می گردند و تمایز آن ها از کالاهای قاچاق و یا جعلی و غیراستاندارد، ترخیص کالاها از گمرک بسته به ارائه ی گواهی های شناسه ی کالا و شناسه ی رهگیری (برای منحصر به فرد کردن هر کالا در مقایسه با کالاهای دیگر) است.

علاوه بر این فروش و عرضه ی این کالا در بازارهای داخلی در قالب خرده فروشی، به شرطی صورت می گیرد که شناسه ی کالا و شناسه ی رهگیری داشته باشند.

یکی دیگر از راه هایی که می توان از قاچاق پیشگیری کرد، ایجاد و راه اندازی سامانه های هوشمند به منظور نظارت بر پروسه واردات و صادرات، حمل، نگه داری و مبادله ی کالا است که تمام دستگاه های مربوط به تجارت خارجی کشور وظیفه دارند تا در مورد این حوزه استفاده از اشخاص با تجربه و دارای تخصص مورد نیاز و آموزش در حین خدمت، با دستگاه های مسئول در زمینه مبارزه با قاچاق کالا همکاری های لازم را انجام داده باشند.

مجازات قاچاق کالا

قاچاق دارای انواع گوناگونی می باشد که بر اساس ماده 18 و 22 قانون مبارزه با قاچاق کالا، برای هر یک از آن ها مجازاتی در نظر گرفته شده است. بنابراین هر فردی که قاچاق ارز و کالا و حمل و نگهداری آن را انجام دهد، نه تنها کالای او ضبط می شود، بلکه با توجه به قانون محکوم به پرداخت جریمه های نقدی نیز می شود.

اگر عین کالا وجود نداشته باشد، مرتکب حسب مورد محکوم به پرداخت معادل ارزش کالا نیز خواهد شد، مگر اینکه از بین رفتن کالا از اراده ی مرتکب خارج باشد. علاوه بر این، مبلغ به دست آمده از قاچاق کالای ممنوع و ابزار و لوازمی که برای تولید کالای ممنوع به کار برده شده است نیز بر اساس قانون ضبط خواهد شد.

مرجع صالح رسیدگی به جرم قاچاق

رسیدگی به جریمه های کالا و ارز هنگامی رخ می دهد که قاچاق کالای ممنوع به شکل سازمان یافته و حرفه ای صورت گیرد. زمانی که قاچاق کالا و ارز از طریق ماموران دولتی صورت پذیرد محکوم به حبس و یا انفصال از خدمات دولتی می گردد و رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه انقلاب و دادسرا خواهد بود.