دادنامه چیست و چه بخ

اطلاعاتی که باید در خصوص دادنامه بدانید

از جمله اصطلاحاتی که افراد در زمان رسیدگی به پرونده های قضایی به صورت بسیار با آن روبه رو می شوند “دادنامه” می باشد. به طور معمول بعد از به اتمام رسیدن بررسی های مورد نیاز در خصوص پرونده های قضایی یک رای قضایی صادر می گردد و بعد از آن دادنامه صادر می شود. در ادامه قصد داریم در مورد مفهوم حقوقی دادنامه توضیحاتی را ارائه دهیم و بگوییم صدور قسمت های آن چه مراحلی دارد.

رسیدگی قضایی به پرونده های حقوقی و کیفری

پروسه رسیدگی به پرونده های قضایی در برابر اینکه مسئله عنوان شده کیفری است و یا حقوقی، از راه های گوناگونی ممکن است شروع شود. در پرونده های کیفری هم جرائم به دو دسته تقسیم می شوند: 1-قابل گذشت 2-غیرقابل گذشت. روند شروع پروسه رسیدگی در هر یک از این جرائم در مقایسه با دیگری تفاوت دارد.

در جرائم قابل گذشت شروع روند و رسیدگی قضایی به پرونده مربوط به آن است که شاکی خصوصی شکایتش را عنوان می نماید، به این صورت که با تنظیم شکوائیه و یا همان شکایت نامه به مراجع قضایی یعنی دادسرا مراجعه و از این راه تقاضای خود را برای رسیدگی به مسئله مورد ادعای خود به آن ها مطرح می نماید. در جرائم غیرقابل گذشت نیز به همین صورت است که شروع و توقیف پروسه رسیدگی مربوط به طرح شکایت از سوی شاکی خصوصی نیست و دادستان هم به عنوان مدعی العلوم قادر است تعقیب پرونده های کیفری را شروع کرده و آن را برای انجام تحقیقات به بازپرس انتقال دهد.

در مسائل غیر کیفری که از آن به مسائل حقوقی تعبیر می شود، رسیدگی به مسئله تنها هنگامی انجام می پذیرد که فرد مدعی، دادخواست و یا درخواست خود را تنظیم و با مراجعه به دادگاه های حقوقی از مراجع قضایی رسیدگی به پرونده ی خود را تقاضا نماید. به بیان دیگر در مسائل جقوقی مراجع قضایی به هیچ وجه نمی توانند قبل از درخواست طرفین اختلاف، رسیدگی به پرونده قضایی را شروع نمایند.

دادنامه چیست؟

در هر حال بعد از اینکه رسیدگی به پرونده ی قضایی با استفاده از یکی از راه هایی که گفته شد، شروع شود، قاضی وظیفه دارد که تشریفات قانونی مربوط به دادرسی عادلانه را اجرا کرده ، بعد از آن با اجرای بررسی های مورد نیاز و درک و یا استخراج حکم قانونی، در مدت مخصوصی که از طریق قانون گذار مشخص شده است، تصمیم نهایی خود را می تواند به طور حکم و یا قرار باشد، صادر نماید.

به بیان بهتر قاضی بعد از آغاز رسیدگی به پرونده قادر نیست به بهانه ی اجمال، ابهام و یا سکوت قوانین از صدور رای اجتناب نمایید. همان طور که قبلا عنوان شد رای دادگاه این قابلیت را دارد که حکم باشد و یا قرار، ولی در هر حال این رای به صورت دادنامه صادر می گردد و می توانیم بگوییم که دادنامه به رای مکتوب قاضی گفته می شودبه همین دلیل امکان دارد که قاضی بعد از اجرای بررسی های مورد نیاز در مورد پرونده ی کیفری و یا حقوقی تصمیم خود را گرفته و رای صادر شده را باصدای بلند عنوان کند. در این مواقع می توان گفت که قاضی رای صادر کرده است ولی نمی توان چیزی از صدور دادنامه گفت، چرا که دادنامه به رای گفته می شود که به طور نوشته در آمده باشد.

صادر کردن رای به طور مکتوب و به صورت دادنامه به این شکل است که قاضی یک نسخه را قاضی صادر کننده رای در قالب یک دست نویس می نویسد و در پایان آن امضای خود را درج می نماید و بعد از آن، این دادنامه تایپ می شود و پس از آن برای طرفین و یا وکلای آن ها فرستاده می شود. به این ترتیب به خاطر اینکه نسخه ی تایپ شده ی دادنامه در اختیار طرفین قرار می گیرد و نسخه ی اصلی بایگانی می گردد، نمی توان امضای قاضی را در دادنامه ی صادر شده به به طرفین ملاحظه کرد. بلکه در این مواقع امضای مامور ابلاغ وجود دارد.

دادنامه از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

دادنامه ای که به عنوان رای قضایی که در قالب نوشتاری در آمده است، دارای اجزا و بخش های گوناگونی می باشد که به شرح زیر است:

1-شماره های گفته شده است که می توان پرونده را توسط آن ها پیشگیری نمود

شماره ی دادنامه، شماره ی بایگانی و شماره ی پرونده یکی از این جمله ها است که در آغاز دادنامه و بخش بالای درج می گردند. در بین این ارقام شماره ی بایگانی شعبه، برای پیگیری پرونده دارای اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

2-مشخصات طرفیت پرونده ی قضایی و همچنین وکلای آنان

در صورتی که مسئله پرونده حقوقی باشد مشخصات طرفین درگیر در پرونده  به عنوان خواهان و خواهنده و چنانچه مسئله ی پرونده، کیفری باشد با نام شاکی و مشتکی عنه در دادن ها درج می گردد.

3-در دادنامه های مربوط به پرونده های حقوقی، خواسته های خواهان هم درج می شود

خواسته عبارت است از، از همه ی اموری که خواهان از دادگاه در خواست نموده است که به آن رسیدگی نماید و قاضی باید تصمیم خود را در مورد هر یک از آنها را در دادنامه بیان کند. به عنوان مثال در صورتی که خواهان از فرد دیگری طلب دارد و برای درخواست وجه خود دادخواست تنظیم نموده، درخواست وجه و همینطور درخواست خسارت های دادرسی یکی از خواسته هایی است که خواهان در دادخواست عنوان می نماید و بر اساس آن، در بخش مربوط به خواسته های دادنامه هم درج می گردد تا قاضی تصمیم خود را در مورد آن بیان کند.

4-گردش کار یکی از مهم ترین قسمت های هر دادنامه است

در اصل قاضی در این بخش دلایلی را عنوان می کند که موجب صدور دادنامه می شود. به عنوان نمونه به طور معمول در دادنامه ها به این صورت است که عنوان می شود «خواهان به خواسته ی فوق به طرفیت… دادخواستی تنظیم نموده/ شاکی شکایتی علیه… بیان کرده است و طبق این دادخواست/ شکایت نامه و بعد از انجام تشریفات قانونی با مشخص کردن وقت مقرر و ابلاغ زمان به آن ها جلسات دادرسی ایجاد شده و پس از آن دادگاه با توجه به محتویات پرونده پایان دادرسی را اعلام کرده و با استعانت از خداوند متعادل به تفسیر آینده مبادرت به صدور رای می نماید. در اصل در گردش کار، قاضی علتی را که باعث شروع فرآیند رسیدگی شده است و همینطور تشریفات قانونی انجام شده را عنوان می نماید.