اسیدپاشی

 جرم اسیدپاشی

اسیدپاشی از آن دسته جرم های خشونت آمیز است که بیش تر در مورد زنان صورت می گیرد و در مواردی نیز ممکن است باعث مرگ فرد نیز بشود. اسیدپاشی حمله‌ای است که نه به قصد قتل، بلکه معمولاً برای انتقام و نابودی زندگی اجتماعی و آینده قربانی انجام می‌شود. برای اطلاعات بیشتر درباره وجود این جرم در کشور های مختلف این لینک را کلیک کنید.

خود ماده اسید در جوامع از قرن های گذشته شناخته شده است اما پدیده اسید پاشی قدمتی بیش تر از 150 سال ندارد. اسید هایی که در اسیدپاشی استفاده می شود، سولفوریک اسید ،کلریدریک اسید، نیتریک اسید و سود سوزاور اند. فرد اسیب دیده برای این که محل اسیدپاشی شده زودتر ترمیم شود باید از مواد پروتئینی زیاد استفاده کند.

تاریخچه اسیدپاشی

اسیدپاشی در ایران قدمتی 60 ساله دارد اما تنها مختص ایران نیست و در بسیاری از نقاط جهان یافت می شود.بنگلادش از جمله کشورهایی است که بالاترین امار را در اسیدپاشی در سال های اخیر داشته است.

در انگلستان نیز بین سال های 2010 تا 2012 تعداد 105 مورد اسیدپاشی گزارش شده است.از بین این موارد هشتاد درصد ان را زنان تشکیل داده اند.از سال 2012 تا 2013 هم تعداد اسیدپاشی ها به 130 نفر رسید که بیشتر از نیمی از انان را مردان تشکیل داده اند.انگیزه های اسیدپاشی متفاوت است ممکن است به صورت تصادفی ،انگیزه های شخصی و… صورت بگیرد.

اولین اسید پاشی در ایران  مربوط به امنه بهرامی است .اما تا قبل از آن اولین اسیدپاشی در ایران در سال 1334 صورت گرفته است که جوانی که محکوم شده در دادگاه خواسته از قاضی دادگاه به وسیله اسیدپاشی انتقام بگیرد و بدین ترتیب دست به این عمل زده است. اولین قوانین مربوط به آن هم در همان سال به تصویب رسیده است زیرا قبل از آن قوانینی در این زمینه در فرهنگ ایران وجود نداشت و وضع قوانین در این باره 3 سال به طول انجامید.

در اسیدپاشی اعضای مورد حمله بیش تر صورت بوده است و معمولا مجرم از نزدیکان اند و اکثر قربانیان یعنی حدود 71 درصد ان ها متاهل بوده اند. از این 71 درصد نیمی از آن ها توسط شوهر و بقیه درصدد حمله افراد غریبه قرار گرفتند.

مجازات مربوط به اسیدپاشی

تنها یک قانون برای مجازات اسید پاشی در سال 1337 وجو داردکه عبارت است از:  “هرکس عمدا با پاشیدن اسید یا هرنوع ترکیب شیمیایی دیگر موجب قتل کسی بشود، به مجازات اعدام و اگر موجب بیماری دائمی یا فقدان یکی از حواس مجنی‌علیه شود، به حبس ابد با اعمال شاقه و اگر موجب قطع یا نقصان یا از کار افتادن عضوی از اعضا بشود، به دو تا چهار سال حبس و اگر موجب صدمه دیگر بشود به دو تا پنج سال حبس محکوم می‌شود. مجازات شروع به اسیدپاشی به اشخاص حبس مجرد از دو تا پنج سال دارد. در کلیه موارد مذکور در این ماده در صورت اجرای ماده۴۴ قانون کیفر عمومی، بیش از یک درجه تخفیف جایز نیست.”

اسیدپاشی می تواند به صورت عمدی و یا غیرعمدی باشد. اگر پاشیدن اسید به شکل غیرعمدی باشد، تنها فرد به پرداخت دیه محکوم خواهد بود. اگر این جرم با بی احتیاطی و یا تقصیر جزایی صورت گیرد علاوه بر دیه شمال مجازات تعزیری نیز خواهد شد. انواع جرم و مجازات های آن را در همین سایت بخوانید.

اما بعد از انقلاب مجازاتی برای اسیدپاشی در قانون منظور نشد. تا اینکه با تصویب قانون مجازات اسلامی در سال ۱۳۹۲ (مواد ۳۸۱ به بعد) اعدام مندرج در این ماده به قصاص تبدیل شده است به نحوی که اگر اسید پاشی موجب قتل شود مجازات آن قصاص نفس است و اگر اولیای دم مبادرت به تبدیل قصاص به دیه کنند یا اینکه بزهکار را عفو کنند در حالی که عمل او موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه شده یا بیم تجری مرتکب یا دیگران شود، مجازات متهم از باب جنبه عمومی جرم مستنداً به ماده ۶۱۲ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ سه تا ده سال حبس تعزیری است.

البته قاضی رسیدگی کننده به پرونده می‌تواند رضایت ولی دم را موجب تخفیف مجازات دانسته و بزهکار را به کمتر از سه سال حبس محکوم کند. به علاوه در صورتی که اسیدپاشی موجب جنایتی کمتر از قتل نفس شود حسب ماده واحده فوق‌الذکر رفتار شده و به موجب قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در صورت مطالبه قربانی جرم، بزهکار در صورت امکان با قصاص عضو و در صورت عدم امکان قصاص عضو، محکوم به پرداخت دیه نیز خواهد شد.

اسید پاشی یک قتل عمدی است

تا به حال درباره مجازات اسیدپاشی غیر عمدی صحبت شده است و درمورد قتل عمد نیز ویژگی های وجود دارد که به بررسی ان می پردازیم:

اسید پاشی به قصد قتل اگر صورت گیرد ، جرم است و یا اگر به هر صورتی باشد که باعث مرگ شود و در عمل هم مرگ فرد را به همراه داشته باشد قتل عمودی محسوب می شود.

اسیدپاشی به قصد قتل صورت نگرفته است و نوعا هم باعث قتل نمی شده اما در این جرم باعث مرگ و قتل فرد شده است.

پاشیدن اسید به قصد قتل نبوده و در عمل نیز منتهی به قتل نشده است.
درخصوص عمدی  بودن جرم اسید پاشی، که در ماده ٢٩٠ قانون مجازات اسلامی که در سال 1392 تصویب شده است این قانون بیان می دارد: “هرگاه مرتکب با انجام کاری قصد ایراد جنایت بر فرد یا افرادی معین یا افرادی غیرمعین از یک جمع را داشته باشد و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن واقع شود، خواه کار ارتکابی نوعا موجب وقوع آن جنایت یا نظیر آن بشود، خواه نشود) پس این جرم از قتل های عمد محسوب می شود.”

اگر اسیدپاشی از موارد قتل عمد باشد و طبق مقررات شخص به قصاص نفس محکوم خواهد شد. در ماده 291 قانون مجازات اسلامی قتل عمد در صورتی خواهد بود که که فرد به قصد کشتن شخص مقابل مرتکب این جرم شده است و یا پاشیدن اسید به گونه ای خواهد بود که با توجه به نوع اسید، وضعیت جسمی فرد مقابل و مکان و زمان جنایت، در نوع خود موجب مرگ می‌شود. در چنین مواردی اگر شرایط عمومی قصاص نفس وجود داشته باشد، در این صورت اولیای دم می توانند شخص را قصاص کنند.

در صورتی که عامل مجرم اسیدپاشی تنها قصد صدمه جسمی را به فرد داشته باشد و هدف او قتل فرد نباشد و اهدافی مانند نابینا کردن فرد مقابل و قصد صدمه زدن به صورت فرد مقابل را داشته باشد و عمل را نیز به گونه ای انجام داده اند که منتهی به قتل شود، در مورد مجازات مجرم  اختلاف نظر وجود دارد. در هرحال قانون مجازات اسلامی با تبعیت از نظر غیرمشهور، در مواد۲۹۳ و ۵۴۰ قانون مجازات مصوب ۱۳۹۲، در مواردی که مجرم نیت جنایت کم تری را مانند قطع انگشت را داشته باشد اما نیت جنایت بزرگی مانند بین بردن کف دست فرد مقابل را نداشته باشد، جرم مرتکب شده که نسبت به صدمه بیش تر صورت گرفته را، غیرعمدی درنظر گرفته و نسبت به صدمه کم تر را، عمدی در نظر می گیرند.

 قصاص عضو در اسیدپاشی

براساس قواعد کلی در مورد قصاص در صورت وجود داشتن شرایط، با تقاضای فرد قربانی یا سرپرست او اسیدپاش حسب مورد قصاص خواهد شد. شرایطی برای ایجاد قصاص عضو وجود دارد که عبارتند از:

• عضوی که قصاص می شود با عضوی که در قربانی اسیب دیده یکی باشد.
• قصاص با مقار جنایت یکی باشد.
• خوف تلف مرتکب یا صدمه بر عضو دیگر نباشد.
• قصاص عضو سالم در مقابل عضو ناسالم صورت نگیرد.
• قصاص عضو اصلی در مقابل عضو غیر اصلی صورت نگیرد.
• قصاص عضو کامل در مقابل عضوی که نقصی داشته است صورت نپذیرد.

در این ماده از قانون هم مانند ماده 276 قانون در مورد مساوی بودن عضو مورد جنایت و عضو مورد قصاص از لحاظ طول و عرض صحبت شده است. منظور از مساوی بودن در این قانون این است که عضوی که قصاص می شود نباید از عضوی که در جنایت اسیب دیده است بیش تر باشد. در ماده۴۰۰ همین قانون است که قصاص به مقدار کمتر از جنایت بیان شده است:
“اگر رعایت تساوی در طول و عرض و عمق جنایت ممکن نباشد و قصاص به مقدار کمتر ممکن باشد، فرد اسیب دیده  می تواند به قصاص کمتر، رضایت دهد و بقیه آن را درخواست نماید و یا با رضایت مجرم، دیه آسیب وارد شده را بگیرد.” برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مفهوم قصاص به این لینک مراجعه کرده و مفهوم فقهی آن را در این لینک مطالعه نمایید.

موسسه حقوقی آریانا پارس در انواع زمینه های حقوقی، کیفری، خانواده، مهاجرت، وقف، ارث و ورثه و… آماده خدمت گزاری به شما عزیزان است. علاوه بر اطلاعات مفیدی که در این سایت در اختیار شما قرار داده شده، می توانید سوالات خود را در قالب نظرات بیان کرده و یا با مشاورینحقوقی و وکلای ما تماس حاصل نمایید.