حقوق و قوانین مربوط

ارثیه به همه مال،عنوان ،بدهی ،حق و وظیفه هایی شخص گفته می شود که فرد بعد از مرگش به فرد دیگری انتقال می یابد.ارثیه مدت زمان زیادی در جامعه نقش مهمی داشته است.مجموعه قوانین ارث از گذشته تاکنون تغییرات بسیاری کرده است.

درزمان حکومت فرعونان مصر بعد از مرگ هر فرد همه اموال و ثروت او را پادشاه در اختیار می گرفت.در یونان قدیم نیز هرفرد به عنوان بخشی از جامعه فعالیت می کرد پس بعد از فوت او همه  اموال او را جامعه در نظر می گرفت و پس ارشد او نماینده جامعه دراداره میراث را برعهده داشت.اما زمانی که مصریان و یونانیان به ارتقای فرهنگی رسیدند که دلبستگی شدید انسان به اموال خویش و دست رنج خود و فرزندان را نمی توان نادیده گرفت و این امر که تمامی اموال بعد از مرگ به پادشاه یاجامعه تعلق گیرد بذر خصومت نسبت به حکومت را در دل مردم می کارد.

بنابراین تصمیم گرفتند تمامی اموال بعد از مرگ به فرزند پسر ارشد میت تعلق گیرد.درنتیجه بعد ازمرگ میت تمامی ارثیه به پسر ارشد او واگذار می شد و بقیه خواهر و برادران باید زندگی مشترکی را به ریاست برادر بزرگتر خود داشته باشند.حال اگر متوفی پسر بزرگتری نداشت ارثیه تنها انحصارا بین بقیه فرزندان بود.این بدان معنی است که در هردو تمدن زنان را از ارث بری محروم کرده بودند.

ارثیه در ادیان مختلف

1-ارثیه در ایین یهودیت:در ایین یهودیت دختر نمی تواند ارث ببرد و اگر متوفی دیگر فرزندی نداشته باشد ان گاه ارث به دخترها می رسد. اگر دختران در این دین ازدواج کنند دیگر ارث به ان ها نمی رسد.

2-ارثیه در ایین مسیحیت:مسیحیان دین خود را اخلاقی می دانند اما در این کتاب قوانینی برای ارثیه ارائه نکرده است و کشیشان ان از قوانین یهود پیروی می کنند . پس در این جا هم دختران ارثی نمی برند.

3-ارثیه در اسلام:در اسلام براساس یک قاعده کلی مردان دوبرابر زنان ارث می برند.اما باید بدانیم درهمه موارد ارث مرد از زن بیشتر نیست برای مثال فرض کنید میت (فرزند)باشد انگاه پدر و مادر هرکدام یک ششم ارث از فرزند خود می برند.ملاحظه کردیم که در اینجا ارث پدر به دلیل مرد بودن بیشتر از مادر نیست.

اما مواردی هم وجود دارد که زن کمتر از مرد ارث می برد مانند دختر که کمتر از پسر ارث می برد.برعکس این قضیه نیز صادق است ، زمانی که زن از مرد بیشتر ارث می برد مثل زمانی که میت غیر از پدر و دختر وارث دیگری ندارد در این جا پدر همان یک ششم را به ارث می برد اما بقیه ارث به دختر می رسد.هم چنین درمواردی که میت دارای نوه باشد و فرزندان او در قید حیات نباشند درصورتی که نوه پسری او دختر باشد و نوه دختری او پسر ،دختران بیشتر از پسران ارث می برند.

4-ارثیه در دین زردتشت:در ایین زردتشت تقسیم ارث براساس جنسیت است .مثلا اگر در تصادفی زن و شوهر هم زمان بمیرند سهم فرزندان پسر در ارثیه پدر دوبرابر سهم دختران است ،اما سهم این دو در ارثیه مادر با هم برابر است.

قوانین ارث در ایران

1-ارثیه زن بعد از فوت شوهر:موجبات ارث بردن از متوفی توسط دو امر نسبت و سبب بیان شده است. زن وقتی به عقد دائم مرد در می اید سبیت حاصل می شود .البته ماده 864قاون بیان می دارد که هریک از زوجین که هنگام فوت دیگری زنده باشد از دیگری ارث می برد.شرط دوم شرط زنده بودن زن در زمان مرگ شوهر است که اگر این طور نباشد ارثی از بابت سهمیه زن به فرزندان و اقوام اواز اموال همسرش نخواهد رسید.

طبق ماده 941قانون مدنی زن نباید از ارث محروم باشد . یکی دلیل ممنوعیت زوجین از ارث زمانی اتفاق می افتد که یکی از زوجین دیگری رابه عمد بکشد از ارث محروم خواهد شد.دومین دلیل ممنوعیت ارث کافرشدن زن قبل از فوت شوهر مسلمان اوست.حال اگر شوهر در زمان مرگ فرزندی چه از این زن چه از سایر ازدواج ها نداشته باشد زن به میزان یک چهارم ارث خواهد برد.

اما اگر این شرط تحقق نیابد و هنگام مرگ فرزندی را داشته باشد یک هشتم اموال به او ارث خواهد رسید.حال این که زوجه چه اموالی را به ارث می برد بسیار مهم است.زوجه درصورت فرزند داربودن زوج ،یک هشتم از عین اموال منقول ویک هشتم از قیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه و اعیان را ارث می برد.

2-ارث بری در ازدواج موقت:شرط اصلی ارث بری زن از شوهر زوجیت دائمی ان هاست.پس در ازدواج موقت هیچ ارثی به زن تعلق نمی گیرد.

3-ارث بردن زن در طلاق: اگر شوهر در زمان عده فوت کرده باشد و زن خود را به صورت رجعی طلاق داده باشد زن از شوهر ارث خواهد برد . اما اگر فوت شوهر بعد از تمام شدن مدت عده باشد،یا طلاق بائن باشد و یا سه طلاقه دیگر زن بعد از فوت مرد هیچ ارثی نمی برد.فقط در یک صورت حتی اگر طلاق بائن باشد نیز زن از مرد ارث می برد ان هم زمانی است که زن به علت بیماری از شوهر طلاق بگیرد و بعد از یک سال شوهر به علت همان بیماری بمیرد حتی طلاق اگر بائن هم باشد زن از مرد ارث خواهد برد.

4-ارثیه مرد چند زنه:همان طور که می دانید هر مرد می تواند چهار زن دائمی بگیرد چون این ازدواج ها شرعی و قانونی است ،هر چهار زن بعد از فوت مرد از او ارث می برند.

5-ارثیه برای فرزندان:طبق قانون روابط وراث با فرذ فوت شده که در این جا فرزندان هستند باید به صورت مادر پدری،پدری ویا مادری باشد. ارث را کسانی می برند که رابطه نسبی با متوفی دارند برای مثال اگر شوهر بمیرد فرزند زن او که از شوهر سابقش است دیگر از متوفی ارث نمی برد و این قضیه به صورت عکس هم درست است.

اگر مرد همسر دیگری را داشته باشد زن دوم برای سایر فرزندان او مانند نامادری است و اگر او فوت شود دیگر فرزندان فرد از او ارث نمی برند و تنها شوهر به مقدار یک چهارم از او ارث خواهد برد. هم چنین اگر مردی در دوران زندگی خود دارایی های خود را به نام همرش سند کند بعد از فوت او سایر ورثه نمی توانند ان ها را از او بگیرن . البته اگر خود رد در وصیت نامه اش چیز دیگری نوشته باشد این قضیه فرق می کند.