حقوق نفقه

نفقه  یعنی فراهم کردن هزینه های زندگی که شامل خانه ،اثاثیه،دارو،درمان و لباس است که از زمان عقد دائم بر عهده شوهر خواهد بود.البته باید توجه داشت که موارد گفته شده تنها مثال هایی از نفقه هستند و نفقه به این ها خلاصه نمی شود.لازم به ذکر است در عقد موقت به زن نفقه تعلق نمی گیرد،مگر در زمان عقد طرفین شرط شده باشد و یا بنای طرفین این باشد که شوهر حقوق زوجه را بپردازد.

طبق ماده 1107قانون مدنی نفقه تشکیل شده از کلیه نیاز های در ح عرف و شخصیت یک زن است .برای مثال اگر زن در خانه پدر خود خادمی داشته باشد ،شوهر موظف است بعد از زمان عقد این نیاز را برطرف کند. حساب کردن مقدار نفقه براساس شان زن و عرف و عادات افراد محل زندگی ان هاست و هم چنین بسته به وضع مالی مرد است .

نفقه در قوانین فقهی همان وظایفی است که زن در برابر مرد در زمینه امور جنسی دارد . این موارد از روایات گرفته شده است و اختلافاتی در ان نیست و همه ان را قبول دارند.

قوانین نفقه

1-هرگاه زن بدون داشتن دلیل موجه از انجام وظایف خود سربازند ،درواقع تمکین نکند ،حقوقی به او تعلق نخواهد گرفت.(منظور از تمکین این است که زوجه باید در منزلی که شوهرش اختیار کرده زندگی کند و در وظایف خاص زناشویی از شوهر خود اطاعت کند.همچنین در راستای این قانون که شوهر ریاست خانواده را برعهده دارد،عمل کند)

2-هزینه های درمان از موارد پرداخت محسوب می شود.منظور از هزینه های درمان در اینجا هزینه های متعارف درمان است اما اگر زوجه به بیماری صعب العلاجی مبتلا باشد که هزینه های بسیار گزافی نیز داشته باشد ،پرداخت ان بر شوهر واجب نیست.دراین جا قاضی رسیدگی کرده و باتوجه به قوانین،شرع ،وضع ،اوضاع زوجه  و هم چنین وضعیت مالی ان ها میزان نفقه را مشخص خواهد کرد.

3-اگر زوجین بعد از عقد نکاح تاریخ معینی را برای مراسم عروسی و شروع زندگی مشترک مشخص کنند ،تا زمان مورد نظر نفقهای به زوجه تعلق نمی گیرد.اما اگر زمان معینی برای مراسم عروسی معین نشده باشد و زوج اقدامی بعد از عقد برای شروع زندگی مشترک انجام ندهد،زن می تواند نفقه خود را مطالبه کند.

4-اگر در دوران عقد بین زوجین عمل زناشویی انجام نشده باشد ،زوجه تا زمانی که تمام مهریه خود را دریافت نکرده می تواند ازانجام وظایف خود در مقابل شوهر سرباز زند .این عدم تمکین باعث قطع شدن نفقه او نیز نخواهد شد.

5-اگر مرد به مدت 6ماه مبلغی را به زن پرداخت نکند ،زن حق طلاق خواهد داشت.

6-اگر مرد به نفقهی گذشته محکوم شده باشد زن می تواند یکی از اموال او را توقیف کند.

7- اگر وجه مودرد نظر پرداخت نشود، یعنی مرد دین شرعی و قانونی خود را پرداخت نکند، زن می‌تواند نسبت به این امر شکایت کنند. در این باره هم امکان طرح دعوای حقوقی و هم امکان شکایت کیفری وجود دارد.

8-درصورتی که زن از دریافت مبلغ امتناع کند،مرد می تواند نفقه او را به حسابش واریز کند و یا امادگی خود را برای پرداخت ان از طریق شورای حل اختلاف برای پرداخت نفقه اعلام کند.

9-اگر زن بتواند در دادگاه ثابت کند که زندگی مشترک او با شوهر ضرر مالی،ابرویی و یا بدنی دارد،دادگاه او را محکوم به تمکین نخواهد کرد.و این تمکین نکردن او باعث قطع شدن نفقه او نیز نخواهد شد.

10-نفقه تنها مختص به زن نیست.بلکه به گروه خاصی از نزدیکان نیز ،امکان تامین معیشت خود را ندارند،نیز تعلق می گیرد.به این مورد ،نفقه ارقاب می گویند.

11-حال اگر مرد به دلیل اعسار نتوانست نفقه زن را پرداخت کند،قاضی نمی تواند برای او مجازات حبس صادر کند.پس امکان اجرای قانون وجود ندارد در این جا قانون به زن این اجازه را می دهد که درخواست طلاق دهد.

12-بعد از فوت همسر  در زمان خاصی عده زن می تواند نفقه دریافت کند . در زمان فوت همسر هم زن می تواند نفقه خود را از اموال اشخاصی که وظیفه دارند ان ها را پرداخت کنند درخواست کند. حال اگر شوهر به هر صورتی گم شده باشد زن با مراجعه کردن به دادگاه می تواند ان ها را از مال شوهر خود دریافت کند.

13-زن اگر طلاق رجعی گرفته باشد ،در زمان عده اش مرد موظف به پرداخت نفقه است.مگر انکه دلیل طلاق عدم تمکین زن باشد. زن اگر حامله باشد می تواند تا زمانی که بچه را به دنیا اورد از همسرخود نفقه دریافت کند.

14-اگر مردی در صورت داشتن استطاعت مالی ،درحالی که زن از او تمکین می کند ،نفقه زن را نپردازد، قاضی می تواند او را به سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم کند.

15- با توجه به اینکه پدر و یا پدربزرگ بچه تا قبل از سن 18 سالگی ولایت او را برعهده دارند پس پدر باید نفقه ان ها را پرداخت کند . اگر پدر فوت کند ولایت فرزند به پدربزرگ او داده می شود.

در قانون ایران درباره حق نفقه زن بسیار تاکید شده است.چرا که در صورت پرداخت نشدن وجه ،ممکن است زن دچارعسرو حرج شده و به فساد کشانده شود.

ارائه درخواست کتبی برای دریافت نفقه

زوجه باید دو نسخه  از دادخواست را بخرد و خواسته خود را در ان ذکر کند.چون دعوی نفقه مالی است پس باید به مقدار مبلغی که درخواست می کند،تمبر بچسباند و ان را به دادگاه اختصاص دهد. زوجه می توانند در دادگاه هزینه دادرسی را هم درخواست کند.

اگر مرد توانایی مالی برای پرداخت نداشته باشد ،و یا به هر راهی نتوان او را وادار کرد تا مهریه را بپردازد در این جا زن می تواند درخواست طلاق کند.

همانطور که قبلا گفته شد ،هزینه تمبر براساس میزان نفقه ای که  زوجه طلب کرده است محاسبه می شود.مبلغ تمبر 1/5 درصد از کل مبلغ مطالبه شده برای احقاق حق است.مثلا اگر مبلغ پرداختی 100هزار تومان باشد هزینه تمبر ان برابر 1500تومان خواهد بود.

حال ممکن است زن توانایی پرداخت هزینه تمبر را نیز نداشته باشد انگاه می تواند ضمن درخواست ،درخواست اعسار نیز بکند .برای این کار باید شهود خود را به دادگاه معرفی کند.اگر این عدم توانایی او برای پرداخت هزینه دادخواست در دادگاه مطرح شود ،دادگاه زوجه را از پرداخت هزینه دادخواست معاف خواهد کرد.