دانستنی هایی درباره

دانستنی هایی درباره ی انحصار وراثت

مرگ اتفاقی می باشد که برای تک تک افراد جوامع اتفاق خواهد افتاد. به علت انتقال قهری اموال به بازماندگان، اثراتی از جمله الزام تعیین تکلیف میزان سهم، مایملک و حق و حقوق وراث را به دنبال خواهد داشت، اما برای این که وارثان بتوانند سهم الارث خود را طلب و در آن تصرف کنند، نخست لازم است منحصر بودن و سهم الارث هر کدام از آن ها تحقیق و بررسی و ثابت شود.

انحصار وراثت

بر پایه مفاهیم حقوقی، معنای انحصار وراثت، مشخص کردن تعداد وارث متوفی توسط مراجع مربوطه می باشد. مقررات و قوانین مربوط به این موضوع در حقوق ایران در قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب هزار و سیصد و نه و قانون امور حسبی آمده است. به منظور تحقیق و جستجوی این موضوع، با عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی جناب آقای دکتر مجید عباس آبادی گفتگو کردیم.

دکتر عباس‌آبادی در رابطه با انحصار وراثت و علت گرفتن مدرک انحصار وراثت پس از فوت متوفی اظهار داشتند: تاثیر مدرک انحصار وراثت این است که وضعیت وصیت، ورثه و سهم‌الارث آنها به طور کلی معین شود تا بر پایه این مدرک، انحصار وراثت نسبت به تقسیم ماترک اقدام گردد.

این استاد دانشگاه در ادامه افزود: کارایی مدرک انحصار وراثت نیز این می باشد که بدون انحصار وراثت، وضعیت وراث و چگونگی تقسیم اموال به طور رسمی مشخص نمی شود.

افراد دارای صلاحیت برای ارائه داد

خواست انحصار وراثت

وی ادامه داد: وارثان متوفی و افراد ذی نفع اعم از هر فردی که نفعی در اموال متوفی داشته باشد، می تواند از دادگاه درخواست صادر شدن مدرک انحصار وراثت نماید. چنان چه تعداد افراد وارث یا ذی نفع زیاد باشد، دیگر نیازی به درخواست همه ی افراد نیست و اقدام یک نفر به عنوان نماینده جته امضاء و ارائه ی درخواست کفایت خواهد کرد.

دکتر عباس آبادی بیان کرد: ماده 20 قانون آیین دادرسی مدنی می‌گوید: دعاوی مربوط به اموال متوفی اگر چه خواسته، دین و یا دارای ارتباط به وصیت متوفی باشد، تا مدتی که اموال تقسیم نشده و دادگاه محلی برگزار می شود که آخرین محل اقامت متوفی در کشور، فلان محل بوده و اگر محل آخرین اقامت متوفی مشخص نگردد، رسیدگی کردن به دعاوی ذکر شده در صلاحیت دادگاهی می باشد که آخرین محل سکونت متوفی در ایران، در حوزه ی آن جا بوده است. به نقل از این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، مرجع دارای صلاحیتی که در حال حاضر به انجام این امور می پردازد، شورای حل اختلاف می باشد.

اگر شخصی به مدرک صادر شده اعتراضی داشته باشد، می تواند اعتراض خود را اعلام نماید، به عنوان مثال یکی از وراث امکان دارد اعتراض داشته باشد که اسم او در مدرک نوشته نشده است، همچنین امکان دارد موصی‌له (فردی که وصیت به نفع او انجام شده است) یکی از افراد اعتراض کننده به وصیت نامه باشد.

دکتر عباس آبادی اعلام داشت: وراث می بایست بعد از فوت متوفی لیست کلیه ی دارایی ها و اموال منقول و غیر منقول وی را به اداره ی دارایی حوزه ی محل سکونت متوفی ارائه کنند و رسید آن را دریافت نمایند و به همراه مدرک انحصار وراثت به دادگاه تقدیم نمایند.

تشریفات دادرسی پس از تقدیم دادخواست

عباس آبادی افزود: دادگاه بعد از ملاحظه مدارک و اسناد مربوط، با هزینه ی فرد متقاضی درخواست او را به یک نوبت در یکی از روزنامه های کثیر الانتشار یا در محلی آگهی نمایند. بعد از گذشت سی روز از تاریخ اعلام آگهی در صورتی که فردی به آن اعتراضی نداشته باشد، بدون تشكیل جلسه رسیدگی و دعوت از وارثان، مدرک انحصار وراثت که بیان گر مشخصات و تعداد وارثان و نسبت آن ها با متوفی و سهم آن ها از اموال است، صادر می شود.

این استاد دانشگاه در ادامه بیان داشت: صادر کردن مدرک تصدیق انحصار وراثت به این معنی است که وراث فرد متوفی به افرادی گفته می شود که نام شان در این مدرک نوشته شده باشد.

وی اضافه کرد: اگر شخصی به مدرک صادر شده اعتراضی داشت، می تواند این اعتراض را علنی کند. عباس آبادی بیان کردند که در رابطه با ارث همسر باید گفت که در زمان گذشته همسر از مال غیر منقول مانند زمین اعم از قیمت یا عین آن ارث نمی برد و به طور کلی در مدرک انحصار وراثت نیز نوشته می شد که همسر بر حسب مورد از یک ربع تا یک هشتم اموال منقول ارث می برد.

در اصل همسر از حیث این که در کلیه ی اموال سهم دارد، به مانند دیگر وراث می باشد. این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز گفت: از جمله مشکلات علمی مسیر کاری انحصار وراثت این است که اگر یکی از وارثان به میزان لازم همکاری نکند و به عنوان مثال مستندات و مدارک مورد نیاز را به وارثی که می خواهد تقاضای انحصار وراثت را مطرح نماید، ارائه نکند، برای متقاضی انحصار وراثت مشکلاتی را به وجود خواهد آورد. به این دلیل که می بایست از ثبت احوال استعلام گردد و تشریفات و روند این اقدام نیز زمان زیادی می برد.