لعان چیست و چه شرایط

لعان نوعی مراسم است که در قوانین فقهی و حقوقی وجود دارد . منظور از لعان همان شرایطی  است که در آن زن و شوره یک دیگر را لعنت می کنند  . البته این مراسم دارای تشریفات خاصی است . به این صورت که به کشل خاصی مرد زن خود را متهم به زنا می کند و زن هم سوگندهای مشابهی می خورد و می خواهد به این واسطه این سوگندها را از خود رد کند. زمانی که لعان تحقق پیدا می کند زن شوهر از هم جدا می شوند و دیگر هیچ گاه نمی توانند با هم ازدواج کنند.

لعان در لغت به چه معناست و چه کارکردی دارد؟

لعان در لغت به معنی نفرین است و در قوانین فقهی برای این به کار می رود که دفع حد قذف و نفی ولد شود . لعان دارای قوانین خاصی است و باید به الفاظ و کیفیت خاصی بیان شود . در مسائل حقوقی نیز لعان همین کارکرد شرعی را دارد و برای رفع کردن مجازات به کار می رود .

زمانی که فردی به شخص مسلمانی تهمتی را مبنی بر فساد و فحشا می زند و اما برای این اتهام خود دلیل و مدرکی ندارد فردی که این اتهام را وارد کرده است به هشتاد ضربه شلاق محکوم می شود که به آن حذ قذف می گویند. حال اگر در این میان همسری زن خود را به فحشا متهم کند و بیان کند که کودکی که آن ها رد زمان زوجیت خود داشته اند به وی تعلق ندارد و زن نیز این اتهام را از خود رد کند هر دو طرف باید به نزد قاضی بروند و در حضور قاضی هم دیگر را لعان کنند تا در مورد آن ها مجازات شرعی صورت نگیرد .

به بیان دیگر می توان این گونه بیان کرد که زمانی که مردی به همسر خود اتهام فحشا بزند و کودک متولد شده را فرزند خود ندارند و از طرفی برای اتهامی که زده است هیچ گونه دلیل و منطقی نداشته باشد در این جا باید مجازات شود و مجازات وی نیز حد قذف خواهد بود  . حال اگر مرد بداند که نمی تواند حد قذف را تحمل کند باید در حضور قاضی اقدام به لعان کند

شرایط انجام دادن لعان چیست ؟

برای لعان باید شرایطی بیان شود که به شرح زیر است :

• مرد باید به همسرش اتهام زنا زده باشد و حتی این ادعا را داشته باشد که این عمل را مشاهده کرده است و اما برای این اتهام خود دلیل دیگری را ندارد.
• زن باید حتما همسر دائمی مرد باشد و برای زنا مشهور نباشد . ( مشهور به زنا نبودن به این معنی است که زن بتواند این نسبت را از خود دور کند و اما اگر زنی به زنا مشهور باشد دیگر نمی تواند از لعان استفاده کند زیرا آبرویی برای خود نگذاشته است ).

با وجود این شرایط اگر مردی به همسر خود نسبت زنا بدهد در این جا قذف رخ داده است یعنی به وی تهمت زنا زده شده است . حال اگر مرد برای این ادعای خود دلیلی را نداشته باشد برای این که مجازات نشود باید همسر خود را لعان کند.

مراحل انجام لعان به چه صورت است ؟

برای این که لعان صورت گیرد مرد و زن باید کارهای زیر را انجام دهند که عبارتند از :

• مرد و زن هردو باید به حضور قاضی بروند و به صورت قیام بایستند .
• مرد باید ادعای خود را بیان کند و بعد از آن نیز چهار بار باید تکرار کند 🙁 اُشْهِدُ بِاللَّهِ اَنّی‌ لَمِنَ الصَّادِقینَ فیما قُلتُ) این عبارت به معنی است است که خدا را گواه می گیریم که نسبت به ادعای خود راست گو هستم.
• سپس مرد باید بیان کند : (لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَیَّ انْ کُنْتُ مِنَ الْکاذِبینَ) این عبارت به این معنی است که اگر در ادعای خود دروغ گو باشم لعنت خدا بر من باد.
• حال اگر زن ادعای مرد را قبول کرده باشد باید در این جا سکوت کند و از خوردن سوگند امتناع خواهد کرد. در اینصورت زنای زن ثابت می شود و زن مجازات خواهد شد. و اما اگر زن ادعای مرد را نپذیرد باید در جواب وی چهار بار بیان کند : (اُشْهِدُ بِاللَّهِ انّهُ لَمِنَ الکاذِبینَ فی‌ مَقالَتِهِ) این عبارت به این معنی است که خدا را گواه می گیریم که او در ادعای خود دروغ گو است .
• آن گاه زن بیان می کند : (اِنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَیَّ انْ کانَ مِنَ الصَّادِقینَ) اگر او در ادعای خود راست گو باشد خشم خدا بر من باد.

لعان چه آثاری را در بر دارد؟

اگر لعان به درستی صورت گیرد و کیفیت داشته باشد وو هم چنین به تایید قاضی برسد باعث می شود تا آثاری را داشته باشد که در ادامه آن ها را بیان می کنیم :

منحل شدن عقد نکاح بین زوجین

زمانی که لعان بین زوجین در نزد قاضی اتفاق افتد باعث می شود تا بین زوجین جدایی بیفتد . در این صورت زوجین برای همیشه حرام هم خواهند بود و به هیچ صورتی امکان ازدواج دوباره آن ها وجود نخواهد داشت. حتی در این نوع از جدایی خواندن صیغه ای برای طلاق نیز لازم نیست و خود لعان می تواند باعث از بین رفتن عقد نکاح شود .

حرمت بین زوجین

بعد از انجام این کار زن و مرد نمی توانند دیگر هیچ گاه به هم محرم شوند  . البته بعد از جدا شدن این دو زن باید برای ازدواج بعدی خود عده نگه دارد . عده وی نیز این است که باید تا سه بار پاکی ببیند در این دوران زن نمی تواند دوباره ازدواج کند.

حد قذف و حد زنا

بعد از این که لعان صورت گرفت حد قذف از مرد برداشته می شود که همان هشتاد ضربه شلاق است و حد زنا نیز از زن برداشته می شود ( حد زنا در شرایط مختلف متفاوت خواهد بود ) . حال اگر مرد در این کار همه جمله ها را بیان کرد و اما زن از گفتن جمله هایی که باید بیان کند خودداری کرد در این زمان حد قذف شامل مرد نمی شود و اما زن به زنا محکوم می شود و حد زنا شامل وی خواهد شد .

لعان برای نفی ولد

در لعانی که براینفی ولد صورت می گیرد همه آثاری که در بالا بیان شد وجود دارد و هم نسبت پدر و فرزندی بین مرد و خویشاوندان وی به صورت کلی قطع می شود . پدر و فرزند از هم ارث نمی برند و اما نسبت فرزند و مادر وخویشاوندان وی از بین نمی رود و هم چنان از هم ارث می برند.