آیا سهم ایران از دریای خزر کم شده است؟
یکی از کارشناسان حقوق بین المللی در مصاحبه ای که این اخیرا داشته است مسئله رژیم دریای خزر و حساسیت های مطرح شده را مورد بررسی قرار داده است. رضا نصیری در این باره گفته است: ایران حاضر به بازگشت از حقوق خود به خاطر شرایط جغرافیایی خود نیست.
در نشست اخیری که بین سران 5کشور در مورد مسئله رژیم حقوقی دریای خزر تشکیل شد بر روی چه مسائلی توافق شد و حساسیت های موجود در چه مسائلی بوده است؟
این قرارداد چارچوبی است که در آن مسائلی مورد توافق قرار گرفته که به طور مستقیم به آینده خزر و کیفیت استفاده نسل های آینده از آن مرتبط می باشد. متاسفانه به علت فضاسازی های منفی و اطلاعات نادرستی که در فضای مجازی در خصوص «سهم ایران از خزر» به انتشار گذاشته شده است، این موارد بسیار کم مورد توجه رسانه ها و افکار عمومی قرار گرفته است.
ولی در هر صورت، چارچوب های مورد نیاز برای حفاظت از محیط زیست، مقابله با آلودگی، ماهی گیری، پیشرفت پایدار و همینطور ممنوعیت نظام سازی دریاچه، ممنوعیت حضور کشورهای خارج از دایره کشورهای ساحلی، ممنوعیت تردد شناورهای جنگی و غیر طراحی شده است که در صورتی که این مسئله صورت نمی گرفت چه بسا سلامت، بقای دریای خزر و همینطور بعضی از مهم ترین منافع ملی هر پنج کشور پیرامونی در میان مدت دچار بحران می شود. تعیین تکلیف مسائل حساسیت برانگیزی نظیر محدود کردن حدود و مشخص خط مبدا نیز (که می توانست توافق بر مسائل ضروری فوق را به تعویق بیندازد) به آینده موکول شده است. در هر حال، با اعمال این قرارداد اتفاق مثبتی روی داده است.
حقوق ایران در توافق های مورد نظر به رسمیت شناخته نشده است؟
در صورتی که در طول بیست سال گذشته تصمیم جمعی از کشورهای ساحلی بر این بوده که – به جای نبعیت از قرارداد ملل متحد در خصوص حقوق دریاها یا به عنوان مثال اجرای فرمول های متداول برای مشخص کردن خطوط مبدا- یک رژیم حقوقی فوق العاده و استثنایی برای دریای خزر طراحی گردد، یکی از علل عمده ی آن موضع گیری، پافشاری و استقامت ایران بوده است.
دلیل این پافشاری چه بوده است؟ حقوق ایران در این موضوع نادیده گرفته شده است؟
دلیل این پافشاری معمولا این بوده که ایران حاضر به بازگشت حقوق خود به خاطر موقعیت جغرافیایی خود نبوده است و به دنبال، اظهار رژیم منصفانه ای بوده است که در آن نهایت منافع خود تامین گردد. در نهایت، ضرورت دارد افکار عمومی به شایعاتی که در خصوص «گذشت ایران از سهم خود» یا «واگذاری خزر به روس ها» در فضای مجازی به انتشار گذاشته می شود توجه نکنند و این نکته را در نظر داشته باشند که از پس از انقلاب تا به حال – حداقل در خصوص مسائل مرزی و تمامیت ارضی کشور – نظام حاکم حساسیت خاصی به خرج داده است.
این حساسیت را نیر می گردد در ایستادگی هشت ساله ی ایران بر سر موضوعات مرزی در جنگ با عراق، در برخورد با کمترین تجاوز به مرزهای آبی خلیج فارس و در خصوص جزایر سه گانه به خوبی دید. در خصوص دریای خزر نیز این حساسیت قطعاً حاکم بوده است.
بدون دیدگاه